همراه دانش آموز براي فرداي بهتر

بازی های رایانه ای بیشتر از همه، کودکان و نوجوانان را شیفته خود می کند. پیشرفت کیفیتی این بازی ها به فاصله کوتاهی در ایران رواج یافته و بازار اسباب بازی و لوازم صوتی- تصویری را به تسخیر خود درآورده است.

این بازی ها که دارای تصاویر دو بعدی، موسیقی و... است، تا ۵۰ درصد با تصاویر واقعی انطباق دارد. چیزی که اخیراً بر تعداد طرفداران این بازی ها افزوده، قیمت مناسب آنها برای مصرف کننده است. علاوه بر این چون کودک و نوجوان خود اجرا کننده و در بطن بازی است و همراه با سایر شخصیت های بازی درگیر ماجراهایی می شود که طراح آن برای او تدارک دیده است، این نوع بازی، برایش بسیار جذاب است.

این بازی ها با استفاده از تصاویر پرتحرک و صداهای مهیج، دنیایی از هیجان را برای کودکان که شیفته جنب و جوش هستند، ارزانی می دارد و همین جذبه، روح و جسم آنان را مطیع خود ساخته و به عالمی از تخیلات می برد. تا جایی که کودک، خود را محور و قهرمان اصلی ماجرا می پندارد.
اثرات مثبت بازی های رایانه ای

▪ یادگیری را آسان و توجه کودکان را جلب می کند.

▪ با رایانه هر چند بار که بخواهند، می توانند موضوعی را ببینند و مرور کنند.

▪ برنامه های بسیار متنوعی وجود دارند که به کودکان امکان می دهد تا نقاشی ها یا داستان هایی را خلق کنند و یا بازی های در بازار موجود است که کودکان را به تاریخ یا جغرافیا علاقه مند می کند.

▪ برنامه های آموزشی به کودکان کمک می کند تا مهارت هایی را تمرین کنند.

▪ کودک بدون کثیف کردن لباس ها و اطراف می تواند به راحتی نقاشی بکشد و رنگ ها را عوض کند. مثلاً اگر از رنگ سبز نقاشی اش خوشش نیامد به رایانه می گوید رنگ قرمز را انتخاب کن، رنگ قرمز رضایت او را فراهم نکرد، رنگ آبی و...

▪ مفاهیم و مبانی ریاضیات را با کمک شکل های مختلف و ساده به کودک آموزش می دهد.

▪ به عقیده بعضی از پزشکان، بازی های رایانه ای به کودکان کمک می کند که به داروهای مسکن کمتر احتیاج پیدا کنند.

▪ بازی های رایانه ای بچه ها را وارد دنیایی می کند که کنترلش در دست آنهاست و به همین دلیل آنها از این بازی لذت می برند.

▪ باعث هماهنگی چشم و دست و پرورش عضلات ظریف کودک می شود.

▪ وسیله کمک آموزشی برای معلولین و پر کردن اوقات فراغت آنان است.
اثرات منفی بازی های رایانه ای

الف) آسیب های جسمانی

چشمان فرد به دلیل خیره شدن مداوم به صفحه نمایش رایانه به شدت تحت فشار نور قرار می گیرد و دچار عوارض می گردد.

مشاهدات نشان داده است که نوجوانان چنان غرق بازی می شوند که توجه نمی کنند تا چه حد از لحاظ بینایی و ذهنی بر خود فشار می آورند.

به دلیل این که کودک در یک وضعیت ثابت تا ساعت ها می نشیند، ستون فقرات و استخوان بندی او دچار مشکل می شود. همچنین احساس سوزش و سفت شدن گردن، کتف ها و مچ دست از دیگر عوارض کار نسبتاً ثابت و طولانی مدت با رایانه است.

پوست فرد در معرض مداوم اشعه هایی قرار می گیرد که از صفحه رایانه پخش می شود.

ایجاد تهوع و سرگیجه خصوصاً در کودکان و نوجوانانی که زمینه صرع دارند، از دیگر عوارض بازی های رایانه ای است.

ب) آسیب های روانی- تربیتی

۱) تقویت حس پرخاشگری

مهمترین مشخصه بازی های رایانه ای حالت جنگی اکثر آنهاست و این که فرد باید برای رسیدن به مرحله بعدی بازی با نیروهای به اصطلاح دشمن بجنگد، استمرار چنین بازی هایی کودک را پرخاشگر و ستیزه جو بار می آورد.

«خشونت» مهمترین محرکه ای است که در طراحی جدیدترین و جذاب ترین بازی های کامپیوتری به حد افراط از آن استفاده می شود، برخی از چهره های معروف هالیوود که در فرهنگ ما انسان های ضد ارزش و غیراخلاقی هستند، در این بازی ها به صورت قهرمان های شکست ناپذیر جلوه نمایی می کنند.

۲) انزوا طلبی

کودکانی که به طور مداوم با این بازی ها درگیرند درون گرا می شوند. در جامعه، منزوی و در برقراری ارتباط اجتماعی با دیگران ناتوان می گردند. روحیه انزواطلبی باعث می شود که کودک از گروه همسالان جدا شود که این خود سرآغازی برای بروز ناهنجاری های دیگر است.مادری می گوید: فرزندم به بازی های رایانه ای معتاد شده است. او هر روز خود را به صفحه تلویزیون می رساند و از دنیای بیرون به کلی بی خبر است، حتی متوجه رفت و آمد میهمانان نمی شود و همیشه بعد از دست کشیدن از این برنامه با سردرد و کسالت مواجه می شود.

ج) تنبل شدن ذهن

در این بازی ها به دلیل این که کودک و نوجوان با ساختنی ها و برنامه های دیگران به بازی می پردازد و کمتر قدرت دخل و تصرف در آنها پیدا می کند اعتماد به نفس او در برابر ساختنی ها و پیشرفت دیگران متزلزل می شود.

تصور بیشتر خانواده ها این است که در بازی های رایانه ای فرد در بازی مداخله فکری مداوم دارد. اما این مداخله، فکری نیست بلکه این بازی ها سلول های مغزی را گول می زنند و از نظر حرکتی نیز فقط چند انگشت کودک را حرکت می دهند. ما هر چه در این مسیر حرکت کنیم و بازی ها را گسترش دهیم، انسان هایی را تحویل جامعه خواهیم داد که سرخورده، افسرده، غیرمتحرک و غیرسازنده هستند و خود اتکایی آنها بسیار کم خواهد بود و ابتکار عمل نخواهند داشت، در حالی که برای جامعه، نیاز به انسان هایی خلاق، مبتکر و متفکر داریم.

د) تأثیر منفی در روابط خانوادگی

با توجه به این که زندگی در کشور ما نیز به طرف ماشینی شدن پیش می رود و در بعضی خانواده ها زن و مرد شاغل هستند و یا بعضی از مردان بیش از یک شغل دارند، خود به خود روابط عاطفی و در کنار هم بودن خانواده کمتر شده و عده زیادی از این وضع و وجود تلویزیون به عنوان جعبه جادویی که باعث سرد شدن روابط خانوادگی شده ناراضی هستند و حالا نیز جعبه جادویی دیگری یا جاذبه سحرآمیزتری به نام رایانه اضافه بر این وضعیت شده و مشکلات را دو چندان کرده است.

و) افت تحصیلی

به دلیل جاذبه مسحور کننده ای که این بازی ها دارد، بچه ها وقت و انرژی زیادی را صرف بازی با آن می کنند، حتی بعضی از کودکان صبح، زودتر از وقت معمول بیدار می شوند تا قبل از مدرسه کمی بازی می کنند و وقت های تلف شده را هم بدین صورت جبران کنند. یکی از والدین اظهار می دارد که در سال گذشته پسرم بهترین نمرات را داشته اما از وقتی که رایانه برایش خریده ایم روزی ۲ الی ۳ ساعت وقت خود را صرف بازی می کند و از لحاظ تحصیلی افت پیدا کرده است.
رهنمودها

▪ اگر چنانچه قرار است از بازی های کامپیوتری استفاده کنید، بهتر است بازی های تصویری خلاق که کودکان باید به وسیله آنها، معماهایی را حل کنند، بیش از بازی های دیگر مورد توجه قرار دهید.

▪ بازی دسته جمعی کودکان، با ابزارهای تصویری کمتر مسأله ساز است، این اسباب بازی ها، زمانی مخرب خواهد بود که کودک به تنهایی برای ساعات طولانی، غرق بازی شود.

▪ والدین وقت بیشتری را به کودک و نوجوان خویش اختصاص بدهند. هر قدر وقت گذاری و ارتباط صحیح بین والدین و فرزندان بیشتر باشد زمینه چنین بازی هایی کمتر فراهم می شود.

به اعتقاد پزشکان ایتالیایی و بعضی کشورهای دیگر اروپایی، مقصران اصلی، والدین هستند که فرزندان خود را برای ساعت های طولانی در مقابل تلویزیون، کامپیوتر و ویدئو گیم، یا فیلم های ویدئویی رها می کنند.

▪ بهتر است که والدین همراه فرزندان خود به کوهستان، باشگاه ها و میادین ورزشی بروند و به بازی های مورد علاقه آنها بپردازند تا انرژی عصبی و روانی آنان تخلیه شده و توجهشان از بازی های رایانه ای منحرف شود.

▪ به فرزندتان اجازه ندهید در فاصله نزدیکی از صفحه رایانه بنشیند.

▪ از رایانه هایی با صفحه کوچک استفاده کنید.

▪ نور صفحه تلویزیون را کم کنید.

▪ ضروری است بچه ها به طور مرتب بین دو نوبت بازی استراحت کنند.

▪ چشم ها باید مسلط به صفحه رایانه باشد.

▪ روشنایی اتاق به نحوی تنظیم شود که زنندگی نور به حداقل برسد.

▪ بهتر است والدین با کودکان صحبت کنند که فقط روزهای تعطیلی مجاز به استفاده از این بازی ها هستند.

با استدلال و منطق آسیب هایی را که کامپیوتر به کودکان وارد می آورد متذکر شوید.

مخرب ترین بازی های تصویری، بازی هایی هستند که تصاویر آنها به طور مکرر بر صفحه ظاهر می شوند و کودک باید به تمام تصاویری که از برابر چشم وی می گذرند، شلیک کند، لذا توصیه می شود از این گونه بازی ها کمتر در دسترس کودک قرار گیرد.

سمیه صیادی فر
بازی‌های رایانه‌ای کودکان را تبدیل به موجوداتی خشن نخواهند نمود

در کتاب جدیدی که توسط چند تن از محققین دانشگاه هاروارد به رشته تحریر در آمده اشاره شده که برخلاف برخی عقاید رایج، بازی‌های رایانه‌ای کودکان را تبدیل به موجوداتی خشن و یا قاتلان سریالی خونخوار نخواهند نمود.

Lawrence Kutner و Cheryl Olson از دانشکده پزشکی هاروارد در کتابی با نام

Grand Theft Childhood: The Surprising Truth About Violent Video Games and What Parents Can Do
که ماه گذشته چاپ شد تلاش نمودند تا تصاویر غلطی که از بازی‌های رایانه‌ای در اذهان وجود دارد را اصلاح نمایند.

Kutner در مصاحبه‌ای با رویترز اشاره نمود که هیچ تحقیقات تأیید شده و مسلمی وجود ندارد که ثابت نماید بازی‌های رایانه‌ای موجب بروز خشونت می‌شوند.

این دو نفر کتاب خود را پس از تحقیقی دو ساله بر روی 1200 دانش‌آموز دوره راهنمائی و نظرات آنان نسبت به این بازی‌ها آماده نمودند.

Kutner می‌گوید: «آنچه ما انجام دادیم بندرت توسط افراد پیشین مورد استفاده قرار گرفته بود و آن این مطلب است که ما تحقیقات خود را از طریق مذاکره و صحبت مستقیم با کودکان و جذب تجارب آنان بدون واسطه صورت دادیم.»
نگاهی به تاثیر بازیهای رایانه‌یی بر کودکان و نوجوانان

تاثیر بازیهای رایانه‌یی و بازیهایی که با ابزار دیگر و استفاده از تلویزیون صورت می‌گیرد بر روی کودکان و نوجوانان به یکی از موضوعات مورد توجه خانواده‌ها و متخصصان تبدیل شده است.

هر روز بر تعداد مراکزی که‌کودکان ونوجوانان می‌توانند در آنها به بازیهای رایانه‌یی بپردازند و همچنین مراکز عرضه ابزار موردنیاز این بازیها افزوده می‌شود و کودکان و نوجوانان بیشتری جذب این نوع بازیها می‌شوند.

گرایش به این بازیها علل متفاوتی دارد که شاید یکی از آنها نبود فضای مناسب برای بازی بچه‌هاست و کودکان امروز به جای فوتبال بازی در زمین، روی صفحه تلویزیون و مانیتور فوتبال بازی می‌کنند.

محققان و کارشناسان باآنکه بر تاثیر بازیهای رایانه‌یی بر رفتار خشونت آمیز کودکان و نوجوانان صحه گذاشته‌اند، می‌گویند: نباید تنها آثار منفی بازیهای رایانه‌یی مطرح شود، زیرا بازیهای رایانه‌یی می‌تواند آثار مثبت اجتماعی نیز بر روی افراد داشته باشد.

"امیر صادقی" مدیر یک مرکز بازی رایانه‌یی(گیم نت)در اصفهان گفت: استقبال بچه‌ها از بازیهای رایانه‌یی در زمان حاضر بیشتر شامل بازیهای " فیفا " ، " وارکرا" و "جنرال " است.

وی خاطرنشان کرد: محیط گیم نت‌ها محیطی دوستانه و امن است و بر روی بازیهایی که ارایه می‌شود، نیز از سوی اتحادیه مربوطه نظارت صورت می‌گیرد.

به گفته وی، علاوه بر نظارت روی گیم‌نت‌ها ،اتحادیه بر روی مراکز فروش نیز نظارت دارد و از ارایه بازیهایی که باعث خشونت شود و یا غیرمجاز باشد ، جلوگیری به عمل می‌آید.

وی با اشاره به اینکه محتوای بازیها یا جنبه سرگرمی دارد یا فکری است، افزود:محتوای بازی "فیفا"، فوتبال و برگزاری بازیهای جام جهانی و محتوای دو بازی " وارکرا" و" جنرال" ، فکری است.

پایگاه اینترنتی ‪ BBC‬از قول پروفسور " مارک گریفیت " استاد دانشگاه ناتینگهام نوشته است: بازیهای رایانه‌یی برای کودکانی که تحت درمانهای سخت و دردناک قرار می‌گیرند، خالی از فایده نیست.

وی خاطرنشان کرد:علاوه براین، بازیهای رایانه‌یی به کودکانی که از اختلالات روان شخصیتی رنج می‌برند، در کسب مهارتهای اجتماعی کمک می‌کند.

وی اظهار داشت:بازیهای خشن مانند فیلمهای خشن موجب بروز رفتارهای تهاجمی در این کودکان می‌شود.

پروفسور گریفیت تاکید کرد: امروزه کلیه نظراتی که درباره بازیهای رایانه‌یی اظهار می‌شود، منفی است اما قرار نیست کلیه آثار منفی اجتماع ذکر شده برای این بازیها روی افراد اعمال شود،بلکه می‌توان نتایج مثبتی را نیز از آنها انتظار داشت.

"علیرضا نریمانی" یک کارشناس روانشناسی گفت: تعداد بازیهای رایانه‌یی و مراکز بازیهای رایانه‌یی با عنوان " گیم نت " در حال افزایش است.

وی اظهار داشت:درحالی که روی بازیهای رایانه‌یی هیچ نظارتی صورت نمی‌گیرد ، اشتیاق جوانان و نوجوانان به این بازیها در حال افزایش است.

وی گفت: بازیهای رایانه‌یی می‌تواند بر روی سلامت کودکان و نوجوانان تاثیر- گذار باشد.

به گفته وی، این بازیها سبب جذب شدید کودک و نوجوان به خود، اتلاف بخش عظیمی از وقت کودک و نوجوان،انزواطلبی،محدودکردن فعالیت‌های متعارف کودکان و نوجوان ازجمله درس و مشق مدرسه،عدم انجام فعالیتهای متعدد اجتماعی سالم نظیر ورزش ، تغذیه و خواب مناسب و در نهایت معتاد شدن به رایانه را به دنبال دارد.

وی یادآور شد: در استفاده از رایانه علاوه بر جنبه‌های تفریحی ، سرگرمی و بازی باید به جنبه‌های آموزشی نیز توجه شود.

این کارشناس افزود: در کشور ما استفاده از رایانه در میان کودکان و نوجوانان جنبه سرگرمی دارد در حالیکه در کشورهای دیگر از رایانه برای اهداف آموزشی مدارس و حتی درخواست تلکیف و یا برگزاری امتحان استفاده می‌شود.

دکتر"حمید طاهرنشاط دوست " مدیر گروه دانشکده روانشناسی دانشگاه اصفهان نیز عقیده دارد: تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد،بازیهای کامپیوتری، تماشای تلویزیون و هر چیز شبیه به اینها که تا یک حد متعادل صورت گیرد، مشکلی را به وجود نمی‌آورد.

وی خاطرنشان کرد: این در حالی تحقق پیدا می‌کند که بازیهای رایانه‌یی در محیطی سالم و امن بدور از آلودگی‌های محیطی صورت پذیرد.

وی اظهار داشت:استفاده از بازیهای رایانه‌یی در تعطیلات تابستان در حد یک تا دو ساعت در روز ایرادی ندارد، ولی در فصل مدارس بچه‌ها باید کمتر به بازیهای رایانه‌یی بپردازند.

به گفته وی، استفاده بیش از حد از بازیهای رایانه‌یی نوعی وابستگی ایجاد می‌کند که منجر به خستگی، کسالت بیش از حد ، افسردگی، بی‌اشتهایی، کندی کلامی و اختلال حرکتی می‌شود.

وی اظهار داشت: محتوای برخی از بازیها ممکن است خشونت و بد رفتاری را به دنبال داشته باشد که این مساله، نظارت اتحادیه بازیهای رایانه‌یی ، اداره ارشاد و مراکز فرهنگی را می‌طلبد.

این استاد دانشگاه یادآور شد:با توجه به تهاجم فرهنگی و تخریب نسل جوان از سوی سازمانهای جاسوسی، باید روی ارایه برخی از بازیهای رایانه‌یی فاقد ارزش سرگرمی که به‌دنبال خود رفتارهای ضداخلاقی به همراه می‌آورد،نظارت شود.

"فرشاد جعفریان" عضو هیات مدیریه اتحادیه رایانه استان اصفهان گفت: در زمان حاضر ‪ ۲۱۲‬مرکز "گیم نت " دارای پروانه کسب و یا در حال تکمیل مدارک برای گرفتن پروانه کسب در اصفهان وجود دارد.

وی یادآور شد: کلیه مراکز بازی‌های ریانه‌یی تحت نظارت اتحادیه، اداره ارشاد و اماکن است.

جعفریان افزود: بازیهای رایانه‌یی بیشتر از کشورهای پاکستان و دبی وارد می‌شود.

وی با اشاره به اینکه مراکز رایانه‌یی از ارایه هرگونه بازی بدون تایید اتحادیه منع شده‌اند، افزود: ارایه هرگونه بازی به مشتری باید با تایید و نظارت اتحادیه صورت گیرد.

به گفته وی، لیست بازیهای مجاز و ممنوعه به گیم نت‌ها فرستاده می‌شود تا آنها بر اساس این لیست ، بازی در اختیار بچه‌ها قرار دهند.

وی یادآورشد: بازیهایی که در اصطلاح "بزن بزن"،"بکش بکش"در آن زیاد باشد از جاذبیت زیادی برخوردار است و میزان استقبال از این بازیها زیاد است، ولی باتوجه به‌اینکه این بازیها می‌تواند اثرات مخرب برروی بچه‌ها به دنبال داشته باشد ،از عرضه این بازیها جلوگیری به عمل می‌آید.

به‌گفته وی، تاکنون مسابقه "بازیهای رایانه‌یی"در اصفهان برگزار نشده است ولی چند مرکز گیم نت در اصفهان برای برگزاری این مسابقه اعلام آمادگی کرده‌اند.

عضو هیات مدیره اتحادیه رایانه استان اصفهان افزود:بازی‌های رایانه‌یی که به‌صورت بین‌المللی برگزار می‌شود، در ایران مجاز نیست و مشتاقان این بازیها نمی‌توانند در جامهای بین‌المللی شرکت کنند.
اثرات مخرب بازی‏های خشن رایانه‏ای

هیجانی که در پی بازی‏های رایانه‏ای در کودکان ایجاد می‏شود، بر خلاف هیجان‏های طبیعی بر سلول‏های مغزی تاثیر منفی دارند .

به گزارش واحد مرکزی خبر، خانم واعظی، کارشناس جامعه‏شناسی با بیان این مطلب، هدف از ساخت‏بازی‏های رایانه‏ای را ایجاد هیجان بیان کرد و گفت: مهم‏ترین ابزاری که برای رسیدن به این هدف از آن استفاده می‏شود، اعمال خشونت است .

بازی‏های رایانه‏ای با ایجاد هیجان در شخص، افزایش ضربان قلب، گردش خون و حرارت بدن را سبب می‏شوند و این در حالی است که بدن هیچ‏گونه تحرکی ندارد .

وی گفت: بازی‏های خشن و مخرب رایانه‏ای، با قرارگرفتن در محیط بازسازی شده و با تکرار زشتی، ترس و سایر جنبه‏های منفی که در این بازی‏ها وجود دارد، برای کودک عادی شده و در ذهن او تاثیر می‏گذارد .

خانم واعظی افزود: تعداد کمی از بازی‏های رایانه‏ای وجود دارند که کودک را به فکر کردن مجبور کرده و سازنده‏اند و جنبه آموزشی دارند .

بيماريهاي روحي کاربران بازيهاي رايانه‏اي

روانشناسان مي‌گويند: از هر سي کاربر حرفه‌اي بازي‌هاي رايانه‌اي، يک نفر به بيماريهاي روحي مشابه افراد معتاد به مواد مخدر يا قماربازان مبتلاست. دانشمندان پس از مطالعه تحقيقاتي روي 400 کاربر بازي‌هاي رايانه‌اي دريافتند، سه درصد از آنان براي تخصيص وقت بيشتر به اين بازي‌ها، کم خوابي و گرسنگي را تحمل مي‌کنند.
اين افراد همچنين علايم گوشه‌گيري را از خود نشان مي‌دهند و علاوه بر داشتن روحيات درون‌گرا از مسائلي مانند بي‌ثباتي عاطفي و کمبود اعتماد به نفس رنج مي‌برند. روانشناسان انگليس در اجلاس جامعه روانشناسان انگليسي در شهر دوبلين اظهار داشتند: معتادان به بازي‌هاي رايانه‌اي، اغلب ويژگي‌هاي شخصيتي افراد مبتلا به سندرم اِسپرگِر را که نوعي بيماري اوتيسم به شمار مي‌رود از خود نشان مي‌دهند. دکتر جان چارلتون از دانشگاه بولتون که سرپرستي اين بررسي تحقيقاتي را بر عهده داشته، مي‌گويد؛ تحقيقات ما اين گزارش را تاييد مي‌کند آن دسته از افرادي که شديدا به بازي‌هاي رايانه‌اي عادت کرده‌اند به مراتب بيشتر از افراد معمولي علائمي مشابه بيماران وهم‌گرا (اوتيست‌ها) را از خود بروز مي‌دهند.

http://www.forum.microrayaneh.com